Son birkaç aydır aynı konuları yazıyoruz, yorumlar yapıyoruz

Bu konuları yazarken ekonomist olmaya da gerek kalmıyor.

Her şey apaçık ortada.

Ekonomik istikrarsızlık, fiyatlardaki belirsizlik, “yarının ne olacağı belli olmayan” bir durumla karşı karşıyayız.

Türkiye son birkaç aydır ekonomik çalkantıların en yoğun yaşandığı ülkelerin başında geliyor.

Geçen hafta Pazartesi günü akşamına kadar Dolar 18.38, Euro 20 TL’nin üzerine çıkmış gram altının fiyatı da Bin lirayı geçmişti.

Ne zamana kadar.

Önceki Hazine ve Maliye Bakanı Lütfü Elvan bu görevden istifa edip, yerine Nureddin Nebati gelene kadar.

Lütfü Elvan görevde iken herkes umutsuz, Dolar ve Euro sürekli yükseliyor, altın da onunla birlikte tırmanışa geçiyor, serbest piyasadaki fiyat dengesizlikleri, günde bir-iki kez değiştirilen market ürünlerinin hızına yetişmek imkansızdı.

Ayçiçek yağı bile sanki Dolar ve Euro gibi sanki altın gibi hızlı yükseliyor, tüm marketler sanki Ayçiçek yağının etiketlerini anında değiştirmek için birbirleri ile yarışır hale geliyordu.

Sadece Ayçiçek yağı mı.

Değil elbette.

Temizlik maddeleri, et ürünleri, süt ürünleri aklınıza ne gelirse artık marketler etiket değiştirmekten bıktı, fiyatlara etiket koymaktan vazgeçmiş, müşteriler de alış veriş kasasından aldıkları ürünün fiyatını öğrenme imkanı buluyorlardı.

Tüm ürünlerin fiyatı her markette ayrı işlem görüyordu.

Ürün aynı olsa da, ürünün markası da aynı olsa hiçbir marketin fiyatı da birbirini tutmuyordu.

En basit bir örnekle;

Bulaşık makinesine konulan 30’luk bir jel bir markette 46.90, başka bir markette 60, diğer bir markette daha farklı bir etiketle satılıyordu.

Sadece bu bir örnek.

Birçok ürün aynı şekilde satılıyordu.

Hazine ve Maliye Bakanı değişti, geçen hafta Pazartesi akşamı Dolar ve Euro’nun fiyatı büyük oranda düşürüldü ama bu düşüş ne yazık ki, marketlerin etiket fiyatlarına yansıtılmadı.

Marketler Dolar ve Euro’nun yükselişini gerekçe gösterip ürünlerine zam yaparken, şöyle bir gerekçe sunuyorlardı.

“Biz toptancıdan alırken bu fiyattan alıyorduk, bizim fiyat indirme gibi bir durumumuz yok. Zaten az bir kar marjı koyuyoruz” diyorlardı.

Şimdi o marketçiler ürünü alırken, toptancıların ellerindeki stokların eritilip yeni bir fiyat üzerinden fiyatlarda indirim olabileceğini savunuyorlar.

Yani geçtiğimiz Pazartesi günü yükselen Dolar ve Euro’nun normal seviyelerine çekilmesi ne marketlere yansıyor, ne de vatandaşa.

Bu arada; Dolar ve Euro 7-8 TL seviyesinde iken parasını dövize yatıranlar doların 18.38 seviyesine kadar çıkıp bir gecede 11 TL seviyesine gelene kadar kimler daha zengin oldu bilemiyoruz.

Onlar kazandı, vatandaş kaybetti.

Sadece bu gerçeği biliyoruz.

Şimdi ne olacak?

Ekonomistlerin bir kısmı iyimser konuşuyor, bir kısmı dövizdeki bu düş trendinin kalıcı olmasını beklemediklerini söylüyorlar.

***

Asgari ücret artışı geçtiğimiz günlerde sonuçlanmıştı.

Asgari ücretteki bu artış işveren kesimini düşündürdüğü kesin.

Çünkü bir asgari ücret 4 bin 253 TL. oldu.

İşverene bazı vergi kolaylığı getirilse de, birçok işveren asgari ücret daha uygulamaya geçmeden kara kara düşünmeye başladılar.

Şimdiden birçok işletmede işçi çıkarmanın hesapları da yapılıyor. Olan yine asgari ücretle çalışmak zorunda kalan işçiye olacak.

Ayrıca;

Birçok küçük işletme zaten asgari ücretin tamamını ödemiyor-ödeyemiyor. Dolayısı ile asgari ücretle çalışan işçi de “işimi kaybederim korkusu” ile verilen ücrete razı olmak zorunda kalıyordu.

Şimdilik asgari ücretle çalışanlar da, özel işletmeler de Ocak ayını bekliyor.

Asgari ücret uygulaması Ocak ayında başlayacak.

Yani Ocak ayında kimler işsiz kalacak?

Devlet bu işsiz kalanlara nasıl bir çözüm getirecek bilemiyoruz.

Diğer taraftan.

Ocak ayında emekliler de zam bekliyor.

Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati “emekliler için de umutlu” konuşuyor.

Alt gelir gurubuna dahil emekliler ile üst gelir durumu olan emekliler arasında farklı bir yöntem uygulanacağı belirtiliyor.

Öyle de olması gerekiyor ki aradaki uçurum tamamen büyümesin isteniyor.

Ocak 2022’nin ilk haftasında emeklilerin merakla beklediği zam açıklanacak.

İnşallah iyi bir zam verilir de, emekliler bu darboğazdan bir nebze kurtulur.

Piyasada artan bu kadar fiyat artışları karşısında emeklileri rahat ettirirler.

Pek de umut olmasa da, açıklanacak bu zam yeni yıl umudu taşıyor.