Türkiye yeni bir seçime daha gidiyor.
7 Haziran seçimlerinde 4 partili Meclis aritmetiğinden koalisyon çıkmamış, resmi olmamakla birlikte Türkiye 1 Kasım 2015 tarihinde bir erken genel seçim daha yaşayacağız.
Erken seçimden önce, 12 Haziran 2011 ve 7 Haziran 2015 seçimlerinden çıkan sonucu bir hatırlayalım.
7 Haziran’da;
AK Parti (146.642-oy) yüzde 38,25 ile 2 Milletvekili, CHP (147.650-oy) yüzde 38,52 ile 2 Milletvekili. MHP (62.300-oy) yüzde 16.25 ile 1 Milletvekili.
2011 seçimlerine baktığımızda;
AK Parti 183.655 oy almış yüzde 47,18. ile 3 Milletvekili. CHP 145.859 yüzde 37,47 ile 2 Milletvekili. MHP 24.547 oy almış yüzde 6,31 ile Milletvekili çıkaramamış.
2011 ile 2015 seçimleri kıyaslandığında;
AK Parti 7 Haziran seçimlerinde 37.013 oy kaybetmiş. CHP ise bin 791 oy kaybetmiş. MHP 2011 seçimlerinde 24.547 olan oyunu 37.753 artırarak 16 yıl aradan sonra 1 Milletvekili çıkarmıştı.
Bu da açıkça belli oluyor ki;
CHP’nin oylarında fazla bir düşüş yok ama AK Parti’nin oylarından önemli bir düşüş var.
Peki, AK Parti’nin oyları nereye gitti.
MHP birinci sıra adayı Zeki Çakan AK Parti’nin oylarını alan isim olunca AK Parti 3 dönem 3 Milletvekili çıkarmış bu 7 Haziran’da 2 Milletvekili çıkarmıştı.
AK Parti’nin oyları nasıl MHP’ye gitti.
Çünkü;
Birinci neden; AK Parti’nin listesi pek de memnun edici bulunmuyordu, ilk 5’e giremeyen partinin emektarları “küskünlüklerini” tam anlamıyla belli etmeseler de yakın çevrelerine “tepkili” olduklarını söyleyerek oylarını MHP’ye atmış olabilirlerdi!
İkinci neden; MHP adayı Zeki Çakan 1984-89 ve 95-96 yıllarında Zonguldak Belediye Başkanlığı yapmış, Anavatan Partisi döneminde Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı yapmış bir isim.
Siyaseti ve insan psikolojisini de iyi biliyordu. Her nabza göre şerbet veriyor, insanların elini sıkıyor, sırtını sıvazlıyordu. Bu da vatandaşın hoşuna gidiyordu.
Üçüncü neden olarak da, eski ANAP teşkilatları, ANAP’a gönül verenlerin çoğu 13 yıl AK Parti’ye oy vermiş, yapılan yanlış listeye tepki de diyebiliriz, Zeki Çakan’ın Zonguldak’a verebileceği hizmetlerin olduğunu düşünenler de diyebiliriz. MHP 7 Haziran’da AK Parti’nin 37.013 oyunu almıştı.
7 Haziran’ın genel tablosu böyle;
Şimdi 1 Kasım’da erken seçim yapılacak.
Partiler adaylarını nasıl tespit edecek.
Eski adaylarla mı, yeni adayla mı seçime gidecekler.
Orası şimdilik belli değil.
CHP’ye bakarsak; CHP Milletvekili adaylarını önseçimle belirlemiş, adayı üyelerine sorarak liste yapmıştı. Kontenjan adayı hariç tabi. CHP kısa süreli seçim sürecinde yeniden bir önseçim yapar mı? O riske girer mi? Tahminim girmez. Bunun zaman boyutu var, ekonomik ve psikolojik boyutu var. O nedenle CHP ayın liste ile seçime katılabilir. Burada belki, 1 ve 2. sıra garanti görülüp, 3-4-5’nci sıralardaki adaylar listeye girer mi?
Zaten CHP, Yüksek Seçim Kurulu’na seçime eski listeyle gidilmesi için başvuruda bulundu.
AK Parti’nin bu erken seçimde işi zor gibi görünüyor.
Şöyle ki; AK Parti aday belirleme sürecinde 3 kez sandığa gitti. Temayül yoklaması, merkez yoklaması, STK yoklaması ile adayını tespit etmeye çalıştı ama bekledikleri gibi de olmadı. 24 aday umutla temayül yoklamalarına katıldı. Bu yoklamalardan ilk 3’e girenler liste dışı kaldı, sürpriz isimler ilk 2’de yer alınca dolayısıyla “dargınlık”, “küskünlük” oylara da yansıdı.
AK Parti şimdi adayını nasıl belirler. Yine Hüseyin Özbakır birinci sıradan girer. Çünkü Cumhurbaşkanı kontenjanından liste başı olmuştu. İkinci sıradaki Faruk Çaturoğlu’da girebilir, üçüncü sıradaki Özcan Ulupınar(?) listeye girse bile eskisi gibi fazla bir performans göstermez, hem de para harcamaz.
AK Parti bu handikaplarla yeni bir seçime giriyor. Diğer partilere göre AK Parti şayet 3 dönem aldığı 3 milletvekilini yeniden almak, yeniden oyunu 183.655’e çıkarmak istiyorsa listesini yeniden gözden geçirmesi gerekiyor. 3-4 ve 5’nci sıralara oy getirici adayları koyması gerekiyor.
MHP’de ise;
Birinci sıra Zeki Çakan garanti. İkinci sıra adayı Yavuz Erkmen 7 Haziran akşamı beklediğini bulamayınca ister istemez bir kırgınlık oluştu kendisinde. Milletvekili olmak için kendisini hazırlamıştı, 2 ay boyunca köy ve mahallelerde çalışmış, halkın sevgisini de kazanmıştı ama MHP 24.547 olan oyunu ancak 62.300’e çıkarmış bu da Yavuz Erkmen’e yetmedi. Yavuz Erkmen yeniden adaylığı kabul eder mi, etmez mi? Bbu ileride belli olacak tabi. MHP yönetimi yeniden Yavuz Erkmen’e teklif götürür mü, götürmez mi o da işin başka bir boyutu.
Anlaşılan o ki;
1 Kasım erken seçim 7 Haziran’dan daha çalkantılı ve zor geçecek gibii görünüyor. 7 Haziran’da oy kaybeden partiler şapkasını önüne koyacak, nerede yanlış yaptıklarının matematiğini yapacaklar. Daha çok çalışacaklar, daha çok para harcayacaklar.
Tabi, Hazine’den seçim yardımı Ocak’ta verildiği için bu kez partiler cepten çalışacaklar.
|