Anayasa değişikliği için 16 Nisan Pazar günü yapılan referandum sonuçları açıklandı, açıklanmasına ama henüz tartışmalar bitmedi.
Türkiye genelinde Evet yüzde 51.41, Hayır yüzde 48.59 oyla yeni anayasa ve Cumhurbaşkanlığı Hükümet sistemi az farkla da olsa kabul edilmiş oldu.
Zonguldak’ta ise yüzde 49.35 Evet, yüzde 50.65 Hayır sonucu ortaya çıktı.
Aslında Perşembenin gelişi Çarşambadan belli gibiydi.
Çünkü Evet cephesindeki AK Parti, MHP, BBP ve önemli sivil toplum kuruluşları ile Hayır cephesindeki CHP, HDP, Vatan Partisi, SP, DSP gibi partiler ile MHP’den ihraç edilen milletvekillerinin ittifakı ile oluşan iki cephe referandum süresince kıyasıya yarışmış, her iki taraf da kazanmak için son kozlarını oynamıştı.
Tabi bu yarışta Evet cephesi bir adım öndeydi ve sonucu da yine bir adım önde tamamlamış oldu.
Bu sonuçlardan sonra; kim kazandı, kim kaybetti. Kim kazandırdı, kim kaybettirdi sorusu gündeme geliyor.
Türkiye genelinde Evet az farkla kazanırken, Zonguldak’ta yine az bir farkla Hayır önde tamamladı.
Zonguldak’ta Hayır’ın önde çıkması, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın mitinginde maden işçilerinin “İşçi alınsın, üretim artsın” sloganlarına verilen yanıt etkili olmuş mudur, olmamış mıdır bilemeyiz ama sonuçta Zonguldak merkezdeki sorunlar; özellikle hastane, stat, tüneller ve duble yolların durumu mutlaka etki yapmıştır.
AK Parti kanadı, bu sonucun tahmin edilen bir sonuç olduğunu söylüyor, Evet’e destek veren MHP il Başkanı Hamdi Ayan şöyle bir yorum getiriyor sonuçlara, “Bizim oyumuz olmasa yüzde 40’ı aşamazlardı” diyor. AK Parti eğer MHP ile ittifak kurmasaydı gerçek oyları nasıl olurdu? AK Parti tabanı da MHP’nin en fazla yüzde 1-2 puan faydası oldu şeklinde yorum getiriyor. Şimdi AK Parti’nin bundan önceki oylarına bakıp, son referandum sonucu ile kıyaslandığında MHP’nin desteğinin AK Parti tabanını doğruluyor gibi ama MHP’nin yüzde 11 gibi desteğini de yok sayamazsınız.
Bu referandumun Zonguldak fotoğrafına bakacak olursak;
AK Parti ve CHP’nin 5 milletvekilinin performansın da bir değerlendirmekte yarar var sanırım.
AK Parti’nin birinci sıra milletvekili Hüseyin Özbakır hem vatandaş, hem de bazı yerel basın tarafından çok eleştirildi. “Çalışmadığı ve sürekli pot kırdığı”ndan bahsedildi. Özbakır merkezde kaybetti, Evet 32.050, Hayır 44.167 ile 11 bin 667 farkla Hayır’lar, Evet’in önüne geçti.
Devrek’ten Özcan Ulupınar, babasının vefatı dolayısıyla fazla asılamadı, referandumun sürecini Devrek’te tamamlamak zorunda kaldı, Çaycuma ve Gökçebey’e gidemedi. Ulupınar fazla performans gösterememiş olmasına rağmen Devrek Ulupınar’ın arkasında dik durdu ve Devrek’te Evet 20.862, Hayır 15.031 ile 5 bin 831 oy fark attı.
Faruk Çaturoğlu’nun organize olduğu Ereğli ve Alaplı’da durum şöyle; Ereğli Evet 55.648, Hayır 55.213 fark 435. Alaplı’da Evet 16.538, Hayır 11.848 fark 4.069.
CHP’li Şerafettin Turpcu Ereğli ve Çaycuma’nın belli köylerine gitti. Hastane olayından sonra gelecek tepkilerden geri planda durdu. Ünal Demirtaş da Ankara’dan referandum için gelen milletvekilleri ile parti binasındaki basın toplantılarına katıldı, Ereğli ağırlıklı çalıştı. Ne Turpcu, ne de Demirtaş Zonguldak’ta Hayır oylarının önde çıkmasında etkili olamadığını rahatlıkla söyleyebiliriz.
Evet oylarının önde olduğu Ereğli, Alaplı, Devrek ve Kozlu’da toplam oy sayısı: 107.635 Evet, 95.862 fark 11.773
Hayır oyları önde çıkan ilçeler ise; Merkez, Çaycuma, Gökçebey, Kilimli’de toplam oy sayısı: 95.255 Hayır, 78.562 fark 16.693.İl geneli toplamında da; 186.197 Evet, 191.117 Hayır, fark da 4.920 olarak ortaya çıkıyor.
Genel anlamda sandıktan çıkan sonuçlara göre bakıldığında Evet veya Hayır oylarında milletvekillerinin çok da etkili olduğu söylenemez bu sadece siyasi partilerin genel başkanlarının seçim yarışı gibi oldu.
Evet cephesindeki AK Parti, yeni sistem ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın tek yetkili olacak olması üzerine kurulu bir politika izledi. MHP’de anayasanın değiştirilmesi teklif dahi edilemeyen ilk dört maddesi olan tek devlet, tek millet, tek bayrak, tek vatan ilkesinin korunması şartı ile bu değişikliğe destek verdiğini söyleyerek Evet cephesinde yer almıştı.
Hayır cephesindeki CHP referandum süresince “rejim değişikliği” vurgusunu yaptı, çocukların geleceği ve “tek adam”lık sistemi anlatmaya çalıştı.
Sonuç olarak Evet yüzde 51.41, Hayır yüzde 48.59 olarak sandığa yansıdı.
Demokratik bir seçim olup olmadığı tartışabilir, bu referandum her yönüyle de araştırılabilir. Eksiği vardır, fazlası vardır ama az farkla da olsa Türkiye artık eskisi gibi değil ve olmayacak. Artık yeni anayasa ile birlikte güçlü ve istikrarlı bir Türkiye olacağı söylenmişti.
Yeni anayasa değişikliği ile birlikte parlamenter sistemden, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçildi, yani yeni bir sayfa açılıyor Türkiye’de. 3 Kasım 2019’da yapılacak milletvekili genel seçimleri ve Cumhurbaşkanlığı seçimlerine kadar Türkiye Büyük Millet Meclisi ivedilikle uyum yasalarını çıkartacak, Türkiye’nin önündeki başta terör, dış politika ve ekonomi olmak üzere hepsini yeniden masaya yatıracak.
Bundan sonraki süreç biraz sancılı gibi görünse de, Türkiye bu sancılı günleri “toplumsal mutabakat”, “hoşgörü kültürü” ve “sağduyulu” bir şekilde atlatması gerekiyor ki, bu referandumdan çıkan sonuç da bunu gösteriyor.
|